Motor Zaman Ayar Sistemleri
Zaman Ayar Dişlileri
Krank mili dişlisi çelik alaşımlardan yapılır , krank dişlisi krank miline pres ile takılıp kama ile mile sabitlenir. Dişlilerin çalışması esnasında daha az ses yapması ve hareketin daha iyi olmasını sağlamak için dişliler helis dişli olarak yapılır. Eksantrik dişlisi eksantrik miline kamalı olarak preste veya kama kullanılarak civata ile birleştirilir.Bilinen dört zamanlı motorlarda zamanların oluşabilmesi için pistonun silindir içindeki hareketine göre supapların açılıp kapanması ya da kapalı kalması gerekir. Bunu sağlayabilmek için krank mili iki tur döndüğünde eksantrik mili bir tur döner , dolayısıyla krank dişlisindeki diş sayısı eksantrik dişlisinin yarısı kadardı.
Motorun ilk çalışma başlangıcının ayarlanması için krank ve eksantrik dişlisindeki işaretler karşılaşmalıdır. Bu durumda piston üst ölü noktada supapların her ikisi kapalı yani motor sente konumundadır.
Bu dişlilerin sessiz ve aşınmayı önleyerek çalışması için yağlama sistemi ile yağlanır ve motor ön kapağı adı verilen kapaklı kapatılır.
Ayrıca bu dişliler arası mesafe çok açık ise avare adı verilen boşa dönen bir dişli kullanılır.
Zaman Ayar Zinciri
Krank milinden eksantrik mili ne hareket zaman ayar zinciri ile verilir. Bu düzenekte krank mili ve eksantrik mili üzerinde zincir dişlileri bulunur , motorun supab sistemi düzenine göre çift eksantrik mili de bulunabilir. Krank mili üzerinde zincir dişli presle veya kaygan geçme olarak takılmış olabilir , eksantrik mili üzerindeki zincir dişli de civata ile Kamalı birleştirilme yapılmıştır. Krank ve eksantrik mili dişlileri üzerinde motoru sente konumuna almak için işaretler bulunur. Zaman ayar zincirinin belirli bir gerginlikte olması gerekir , bunun için gergi sistemi kullanılır. Eğer gerekli gerginlikte olmaz ise zamanlama da hata olur.
Triger Kayışı
Eksantrik mili silindir kapağı üzerine yataklandırılmıştır , motorda krank milinden eksantrik miline triger adı verilen kayışla hareket iletilir. Triger kayışının önemli özellikleri , dayanımının yüksek ve hareket iletiminde sessiz olmasıdır . Krank ve eksantrik milleri eksenleri arasındaki mesafenin uzun olması nedeniyle kayışla hareket iletmek zorunda kalınmıştır. Triger kayışının çalışması esnasında boşluk oluşmaması için kayış gergi sistemi kullanılmıştır. Triger kayışı ve gergisinin katalogda belirlenen kilometre çalışmasından sonra değiştirilmesi gerekir. Triger kayış dizaynında su pompası kayış üzerinden hareket alıyorsa, triger kayış değişiminde su pompasının da değiştirilmesi gerekmektedir.Zaman Ayar Sistemlerinde Yapılan Kontroller
- Dişlilerin diş kontrolü
- Kayışın boy uzaması kontrolü
- Zincirin boy uzaması kontrolü
- Makaraların kontrolü
- Dişliler aşıntı kontrolü